PUR-schuim: Waterdicht, Isolerend & Veelzijdig

Polyurethaanschuim, beter bekend als PUR-schuim, is een van de meest bekende en breed toegepaste isolatiematerialen in de bouwsector. De veelzijdigheid en uitstekende prestaties maken het een populaire keuze voor diverse isolatietoepassingen, variërend van funderingen tot daken. Of u nu een nieuwbouwproject plant of een bestaande woning wilt na-isoleren, de eigenschappen van PUR-schuim bieden vaak een efficiënte oplossing voor het verlagen van energiekosten en het verbeteren van het wooncomfort. In dit artikel duiken we dieper in de wereld van PUR-schuim, beantwoorden we veelgestelde vragen over de waterbestendigheid, isolatiewaarde en gezondheidsaspecten, en bespreken we de verschillende toepassingen en kosten.

Wat is PUR-schuim en hoe werkt het?

PUR-schuim is een kunststof isolatiemateriaal dat ontstaat uit een chemische reactie tussen twee vloeibare componenten: polyol en een isocyanaat. Deze twee stoffen worden in een speciaal purpistool gemengd, waarna het mengsel direct op het te isoleren oppervlak wordt gespoten. Tijdens dit proces wordt ook een blaasmiddel toegevoegd. Dit blaasmiddel, zoals HFO (hydrofluoroolefin) of water, heeft een zeer laag kookpunt en verdampt door de warmte die vrijkomt bij de chemische reactie. Hierdoor ontstaan talloze kleine gasbelletjes, waardoor het schuim uitzet en een isolerende laag vormt.

De structuur van het uitgeharde PUR-schuim kan variëren, afhankelijk van het gebruikte blaasmiddel en de productiemethode. We onderscheiden twee hoofdtypen:

• PUR-schuim met gesloten celstructuur: Bij dit type wordt HFO als blaasmiddel gebruikt. De gasbelletjes in het schuim zijn afgesloten van elkaar, wat resulteert in een compact, sterk en drukbestendig materiaal. Het is bijna volledig dampdicht en neemt nauwelijks water op. Deze eigenschappen maken het ideaal voor toepassingen waar vochtwering essentieel is, zoals vloer- en funderingsisolatie.
• PUR-schuim met open celstructuur: Hier wordt water als blaasmiddel gebruikt. Het resultaat is een poreuze, sponsachtige structuur met onderling verbonden cellen. Dit type PUR is lichter en ademend, wat het geschikt maakt voor isolatie van natuurlijke materialen zoals hout, die moeten kunnen 'ademen'. Het houdt wel iets meer vocht vast dan gesloten-cellig PUR, waardoor goede ventilatie noodzakelijk is om vochtproblemen te voorkomen.

Is PUR-schuim waterdicht?

Een veelgestelde vraag is of PUR-schuim waterdicht is. Het korte antwoord is dat PUR-schuim waterbestendig is, en in veel gevallen als waterdicht kan worden beschouwd voor de praktijk. Dit maakt het een populaire keuze voor buitentoepassingen en in vochtige omgevingen. Echter, het is belangrijk om te nuanceren dat het materiaal niet volledig ondoordringbaar is voor water. Als het schuim langdurig nat wordt, zal het uiteindelijk een zekere mate van vocht absorberen. Dit kan de isolerende prestaties beïnvloeden en mogelijk de levensduur van het schuim verkorten.

Daarnaast is het cruciaal om rekening te houden met de invloed van zonlicht. Polyurethaanschuim kan beschadigd raken door directe UV-straling. Daarom is het essentieel om een UV-bestendige coating aan te brengen op PUR-schuim dat aan zonlicht wordt blootgesteld. Speciaal ontwikkeld zwart PUR-schuim is bijvoorbeeld bijzonder geschikt voor buitengebruik dankzij de inherente weerstand tegen diverse weersomstandigheden en chemicaliën, wat het ideaal maakt voor afdichting in buitengevels.

Is PUR-schuim een goede isolatie?

Absoluut. PUR-schuim staat bekend om zijn uitstekende isolatiewaarde. Met een lage warmtegeleidingscoëfficiënt (lambdawaarde) van 0,025 - 0,031 W/mK behoort het tot de top van isolatiematerialen. Dit betekent dat u met een relatief dunne laag PUR al een zeer effectieve isolatie kunt bereiken. Ter vergelijking: PUR heeft een ongeveer 30% hogere isolatiewaarde dan traditionele materialen zoals glas- en steenwol bij een vergelijkbare dikte.

De naadloze applicatie van gespoten PUR-schuim zorgt ervoor dat er geen kieren of naden ontstaan waarlangs warmte kan ontsnappen, wat de thermische prestaties verder optimaliseert. Deze eigenschappen maken PUR-schuim een uitstekende keuze voor het isoleren van daken, spouwmuren, vloeren en kruipruimtes, wat resulteert in aanzienlijke besparingen op de energiekosten en een comfortabeler binnenklimaat.

Gezondheidsaspecten van gespoten PUR-schuim

De discussie over de gezondheidsrisico's van gespoten PUR-schuim is al geruime tijd gaande. Het is belangrijk te weten dat er tijdens het aanbrengen en uitharden van gespoten PUR-isolatie (cyanaat)gassen vrijkomen die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid bij directe blootstelling. Deze gassen kunnen via de huid en ademhaling door het lichaam worden opgenomen.

Om deze reden dragen gecertificeerde isolatiewerkers altijd goed sluitende beschermende kleding, gelaatsmaskers en onafhankelijke adembescherming tijdens het spuiten. Het is tevens van cruciaal belang dat de woning tijdens de werkzaamheden volledig leeg is en pas twee uur na het beëindigen van de werkzaamheden weer betreden mag worden. Na het aanbrengen van gespoten PUR-schuim, met name in kruipruimtes of aan de binnenzijde van het dak, wordt geadviseerd de woning een aantal dagen goed te ventileren. Personen die gevoelig zijn, kunnen last krijgen van huid-, oog- en/of luchtwegirritatie.

Echter, zodra het gespoten PUR-schuim volledig is uitgehard, zijn er in principe geen negatieve gezondheidseffecten meer te verwachten. Dit is de reden waarom er over in de fabriek uitgeharde PUR-isolatieplaten geen gezondheidsdiscussie is; deze zijn veilig te verwerken en te gebruiken.

Veilig werken met gespoten PUR in gesloten ruimtes

Voor werkzaamheden in gesloten ruimtes, zoals kruipruimtes, gelden strikte veiligheidseisen om zowel de werkers als de bewoners te beschermen. Enkele belangrijke voorwaarden zijn:

• Alle openingen naar de begane grond van de woning moeten zijn afgedicht.
• De werkzaamheden worden door minimaal twee personen uitgevoerd: de sprayer in de kruipruimte en een helper buiten.
• Werknemers dragen goed sluitende beschermende kleding en onafhankelijke adembescherming.
• Niemand mag tijdens de werkzaamheden in huis aanwezig zijn.
• De woning mag pas 2 uur na het beëindigen van de werkzaamheden betreden worden, gevolgd door dagenlange ventilatie.

Er is een A-blad beschikbaar met alle voorwaarden voor veilig werken met opgespoten PUR-schuim in kruipruimtes. Het is essentieel dat het isoleren met gespoten PUR-schuim uitsluitend wordt uitgevoerd door SKG-IKOB en Insula gecertificeerde isolatiespecialisten. Dit garandeert dat de werkzaamheden veilig en conform de richtlijnen worden uitgevoerd.

Fysieke eigenschappen van gespoten PUR-schuim

Gespoten PUR-schuim beschikt over een reeks indrukwekkende fysieke eigenschappen die bijdragen aan de effectiviteit als isolatiemateriaal:

• Lichtgewicht materiaal: soortelijk gewicht van 35 - 40 kg/m³
• Lage warmtegeleidingscoëfficiënt: λ=0,025 – 0,031 W/mK
• Wordt niet door vocht aangetast (in gesloten celstructuur)
• Laat geen schimmelvorming toe
• Vormvast met een druksterkte > 20 ton/m²
• Brandwerend (Brandklasse B)
• Waterafstotend

Voordelen en nadelen van PUR-isolatie

Zoals elk isolatiemateriaal heeft ook PUR-schuim zijn specifieke voor- en nadelen. Het is belangrijk deze af te wegen bij de keuze voor uw isolatieproject.

Voordelen:

• Hoge isolatiewaarde: De lage lambdawaarde zorgt voor uitstekende thermische prestaties.
• Naadloze applicatie: Gespoten PUR-schuim vult elke kier en naad, waardoor koudebruggen worden voorkomen.
• Lange levensduur: Gemiddeld gaat PUR-isolatie wel 50 jaar mee.
• Snelle uitvoering: Het aanbrengen van gespoten PUR is doorgaans een snel proces.
• Breed inzetbaar: Geschikt voor daken, vloeren, spouwmuren, leidingen, kelders en buitengevels.
• Uitstekende hechting: Hecht goed op vrijwel alle ondergronden, zoals hout, beton, kunststof en steen.
• Vormvast: Behoudt zijn vorm en isolatiewaarde over lange tijd.

Nadelen:

• Moeilijk te verwijderen: Eenmaal aangebracht, is gespoten PUR-schuim zeer lastig te verwijderen.
• Chemische dampen: Tijdens het aanbrengen komen schadelijke dampen vrij, wat professionele applicatie vereist.
• Minimale luchtdoorlaatbaarheid: Gesloten-cellig PUR is zeer dampdicht, wat in sommige situaties een nadeel kan zijn als ademend vermogen gewenst is.
• Duurder: Over het algemeen is PUR-isolatie duurder dan veel andere isolatiematerialen.

Toepassingen van PUR-isolatie

PUR-isolatie is dankzij zijn unieke eigenschappen op diverse plekken in en rondom de woning toepasbaar:

Dakisolatie

Daken kunnen aan de binnenzijde effectief geïsoleerd worden met gespoten PUR-schuim. Het schuim vult moeiteloos alle kieren en gaten tussen de kepers en tengellatten, wat zorgt voor een perfecte luchtdichte afsluiting. Voor dakisolatie wordt vaak gesloten-cellig PUR-schuim gebruikt, omdat het geen vochtige lucht doorlaat en een apart dampscherm overbodig maakt. Hoewel gespoten PUR sneller is aangebracht dan platen, is het belangrijk de zolder leeg te ruimen en goede toegang voor de sprayer te garanderen. Het is met name geschikt voor woningen in aanbouw.

Vloerisolatie

Zowel tijdens de bouw als bij na-isolatie is PUR-schuim een uitstekende keuze voor vloerisolatie. Tijdens de bouw kan de begane grondvloer van bovenaf worden geïsoleerd, waarbij leidingen kiervrij worden weggewerkt. Het gespoten PUR-schuim expandeert binnen enkele seconden en is na ongeveer 5 minuten beloopbaar, hoewel het pas na minimaal 2 uur volledig is uitgehard. Voor het aanbrengen van een chape wordt meestal 24 uur gewacht.

• Betonvloer via de kruipruimte isoleren: Dit is werk voor de gespecialiseerde vakman. Gesloten-cellig PUR-schuim wordt onder de hele woning aangebracht en is bijna geheel dampdicht, wat vochtproblemen voorkomt.
• Houten vloer van bovenaf of via de kruipruimte isoleren: Via de kruipruimte wordt open-cellig PUR-schuim gebruikt, zodat het hout kan blijven ademen. Wel is goede ventilatie van de kruipruimte noodzakelijk. Het isoleren van een houten vloer van bovenaf is bewerkelijker, omdat vloerplanken en meubels eerst verwijderd moeten worden, waarna het schuim tussen de draagbalken gespoten kan worden. Een ervaren specialist kan de beste oplossing voor uw situatie adviseren.

Spouwmuurisolatie

Spouwmuurisolatie met gespoten PUR-schuim kan tot wel 30% op stookkosten besparen en zorgt voor een comfortabel binnenklimaat, zowel in de winter als in de zomer. Voor spouwmuurisolatie wordt vaak open-cellig PUR gebruikt, zodat de buitenmuur kan blijven ademen. Het PUR-schuim wordt via geboorde gaten in de voegen van de buitenmuur in de spouw gespoten. Deze gaten worden na afloop netjes afgedicht. Gespoten PUR is ook geschikt voor het bij-isoleren van spouwmuren waar de oude isolatie is ingedeukt of verzakt, waarbij de nieuwe PUR alle ontstane openingen opvult.

Overige toepassingen

• Leidingisolatie: PUR-schuim kan rondom leidingen worden gespoten om warmteverlies van warmwaterleidingen te minimaliseren en bevriezing van koudwaterleidingen te voorkomen.
• Isolatie van de Buitengevel: PUR-platen kunnen worden gebruikt om een buitengevel te isoleren, die vervolgens kan worden afgewerkt met materialen zoals pleisterwerk.
• Kelderisolatie: Gespoten PUR-schuim kan worden toegepast op keldermuren en -vloeren om een luchtdichte barrière te creëren die vocht en koude lucht buitensluit.

Alternatieven voor gespoten PUR-schuim

Hoewel PUR-schuim een effectieve oplossing is, zijn er tegenwoordig diverse andere isolatiefoams beschikbaar die als alternatief kunnen dienen, afhankelijk van de specifieke eisen en wensen. Voor vloerisolatie wordt bijvoorbeeld steeds vaker Icyneneschuim ingezet, dat bekend staat om het ontbreken van gezondheidsrisico’s en een lagere milieubelasting. Andere foamsoorten die u kunt overwegen zijn:

• ThermoFoam
• i-Foam
• Aminotherm
• FoamConnect
• Enverifoam

Het is altijd raadzaam om samen met een gespecialiseerd bedrijf te bepalen welk isolatiefoam het meest geschikt is voor uw specifieke woning en situatie.

Kun je PUR-schuim buiten gebruiken?

Jazeker, PUR-schuim kan uitstekend buitenshuis worden toegepast, mits de juiste variant en voorzorgsmaatregelen worden genomen. Speciaal ontwikkelde zwarte PUR-schuimvarianten, zoals de Seal-It 479 PU-Foam, zijn zelfs specifiek ontworpen voor buitengebruik. Deze zijn zeer goed bestand tegen extreme temperaturen (warm en koud), water en vele chemicaliën.

Zwarte PUR-schuim is niet alleen functioneel, maar biedt ook esthetische voordelen doordat het nauwelijks opvalt bij donkere oppervlakken. Het is ideaal voor duurzaam afdichten en opvullen van:

• Aansluitvoegen, naden, kieren en gaten in binnen- en buitengevels, spouwmuren, scheidingswanden, plafond-, vloer- en dakdelen.
• Pijp- en leidingdoorvoeringen in gevels, wanden, muren, vloeren, plafonds en daken.
• Stel- en montageruimten rondom prefab- en gevelelementen zoals kozijnen en puien.
• Aansluitingen tussen diverse materialen zoals metaal, kunststof, hout, metselwerk, gips, steen- en betonelementen.
• Aansluitingen in houtskelet- en stucbouw.
• Verlijmen en afdichten van isolatieplaten/panelen in dak-, gevel-, wand- en vloerconstructies.
• Aansluitingen bij nokken, overstekken, schoorstenen, afvoerkanalen, dakkapellen en aanbouwingen.
• Holle ruimtes/gaten in wanden, muren, gevels, vloeren, plafonds en daken.

Met zwarte PUR-schuim bereikt u een perfecte afdichting en een esthetisch mooie afwerking die naadloos opgaat in de omgeving.

Wat zijn de kosten van PUR-schuim isolatie?

De kosten van PUR-isolatie zijn afhankelijk van de toepassing en de dikte van de isolatielaag. Over het algemeen geldt: hoe dikker de PUR-laag, hoe hoger de prijs per vierkante meter. De investering in PUR-isolatie verdient u doorgaans binnen enkele jaren al terug dankzij de aanzienlijke besparing op uw energierekening.

Gemiddelde kosten per m²

• Gespoten PUR-schuim isolatie: gemiddeld €20 tot €35 per m².
• PUR-isolatieplaten: gemiddeld €25 tot €40 per m².

Gemiddelde kosten per toepassing (inclusief btw en plaatsing)

• Spouwmuurisolatie met PUR-schuim: gemiddeld €1.575.
• Dakisolatie: gemiddeld €20 per m².
• Kruipruimte-isolatie: gemiddeld €25 per m².

PUR-isolatie spouwmuur kosten per woningtype

Hieronder een overzicht van de gemiddelde kosten voor spouwmuurisolatie met PUR per type woning:

Let op: de genoemde gemiddelde kosten voor materialen in vergelijkingstabellen betreffen enkel de materiaalkosten. Exacte kosten zijn onder andere afhankelijk van de dikte van het materiaal en de specifieke situatie.

PUR-isolatie zelf doen?

Het zelf aanbrengen van PUR-isolatie is alleen een aan te raden overweging bij PUR-isolatieplaten. Deze zijn relatief eenvoudig te zagen en te bevestigen.

Gespoten PUR-schuim isolatie daarentegen is, zoals eerder vermeld, een product waar voorzichtig mee moet worden omgegaan vanwege de chemische dampen die vrijkomen tijdens het aanbrengen. Het vereist specialistische apparatuur en kennis, en wordt daarom vrijwel altijd door professionals aangebracht. De GGD en het RIVM adviseren dan ook met klem om gespoten PUR-schuim isolatie niet zelf te plaatsen.

PUR-isolatie in vergelijking met andere isolatiematerialen

Naast PUR-isolatie zijn er diverse andere isolatiemogelijkheden, elk met hun eigen kenmerken en toepassingen. Hieronder een vergelijking van PUR met enkele veelgebruikte materialen:

*De lambdawaarde geeft aan hoe goed een materiaal warmte geleidt. Hierbij geldt: hoe lager de waarde, hoe beter de isolatie.

PUR of PIR: wat is het verschil?

Hoewel PUR (polyurethaan) en PIR (polyisocyanuraat) vaak in één adem worden genoemd, zijn er belangrijke verschillen in hun chemische samenstelling, prestaties bij hoge temperaturen en brandveiligheid. PIR is een verder ontwikkelde variant van PUR.

Veelgestelde vragen over PUR-isolatie

Hieronder vindt u de antwoorden op enkele veelgestelde vragen over PUR-isolatie.

Is PUR-isolatie schadelijk?

PUR-isolatie zelf is na volledige uitharding niet schadelijk. Echter, tijdens het aanbrengen van gespoten PUR-schuim kunnen dampen vrijkomen die schadelijk zijn bij directe blootstelling. Daarom is goede ventilatie van de ruimte tijdens en direct na het aanbrengen essentieel, en wordt het gebruik van beschermende kleding aanbevolen. Laat gespoten PUR-schuim bij voorkeur altijd aanbrengen door een erkend isolatiebedrijf.

Is PUR-schuim waterdicht?

PUR-schuim is waterbestendig en in veel gevallen functioneel waterdicht, vooral de gesloten-cellige variant. Het is echter niet volledig ondoordringbaar; bij langdurige blootstelling aan vocht kan het enige absorptie vertonen. Voor buitentoepassingen is een UV-bestendige coating noodzakelijk om beschadiging door zonlicht te voorkomen.

Kan PUR-schuim buiten gebruikt worden?

Ja, PUR-schuim kan zeker buiten worden gebruikt. Speciaal ontwikkelde varianten, zoals zwart PUR-schuim, zijn zeer geschikt voor buitentoepassingen dankzij hun weerstand tegen temperatuurverschillen, water en chemicaliën, en bieden bovendien een esthetische afwerking.

Wat is het verschil tussen open- en gesloten cellige PUR?

Open-cellige PUR heeft een poreuze, sponsachtige structuur die ademend is en vocht doorlaat, ideaal voor houten constructies. Gesloten-cellige PUR heeft een compacte, dampdichte structuur die nauwelijks vocht opneemt en een hogere isolatiewaarde heeft, geschikt voor vochtige omgevingen zoals vloeren en funderingen.

Wat zijn de belangrijkste voordelen van PUR-isolatie?

De belangrijkste voordelen zijn de hoge isolatiewaarde, de naadloze aanbrengmogelijkheid (bij gespoten variant), de lange levensduur, de snelle uitvoering en de uitstekende hechting op diverse ondergronden. Het is bovendien brandwerend en waterafstotend.

Waarom is gespoten PUR moeilijk te verwijderen?

Gespoten PUR-schuim hecht zich uitstekend aan de ondergrond en expandeert om alle kieren en naden op te vullen, waardoor het een zeer dichte en solide laag vormt. Eenmaal uitgehard, is deze hechte en compacte structuur zeer moeilijk los te maken van het oppervlak zonder aanzienlijke inspanning en potentieel beschadiging aan de onderliggende constructie.

Als je andere artikelen wilt lezen die lijken op PUR-schuim: Waterdicht, Isolerend & Veelzijdig, kun je de categorie Verf bezoeken.